Znajomi i Klienci często pytają mnie, jakich środków używać do pielęgnacji obuwia. Być może Was zaskoczę (tak jak i zaskakuję pytających), ale pierwsze co mi przychodzi na myśl to wcale nie pasta czy krem. Moim zdecydowanym numerem wśród środków do pielęgnacji obuwia są prawidła!
O ile nie trzymamy butów cały czas w szafie lub na półce pod kloszem, a używamy ich zgodnie z przeznaczeniem, czyli w nich chodzimy, to muszą pozostać na nich ślady. Charakterystyczne zagięcia, marszczenia skóry czy materiału w pracujących miejscach cholewki są naturalne i normalne. Im szybciej to zrozumiemy, zaakceptujemy, ba wręcz polubimy, tym prędzej będziemy czerpali prawdziwą przyjemność z posiadania i eksploatacji dobrych butów. Nawet w najlepszych butach, z najlepszych skór ten efekt jest normalny i naturalny. Jest to wręcz efekt widoczny i pożądany. Gdyby na skórze nie pozostawały ślady po zgięciach to dopiero byłby prawdziwy powód do zmartwień, oznaczałoby to bowiem, że nie mamy do czynienia z naturalną skórą, a z wyrobem skóropodobnym. Trzeba też pamiętać, że prawy but może łamać się nieco inaczej niż but lewy, ponieważ nasze stopy bywają dość mocno różne (asymetryczność, kontuzje, urazy itd.) i w buty w różny sposób pracują podczas noszenia. Problem z zaakceptowaniem tego faktu często mają mało doświadczeni miłośnicy obuwia, którzy chcieliby, żeby ich buty zawsze były piękne i nieskazitelne. Jeżeli jeszcze tego nie doświadczyliście, to uwierzcie mi na słowo – dobre 10-letnie, zadbane skórzane buty z charakterystycznymi zmarszczkami to esencja doskonałości.
Oczywiście znam sposoby prostowania cholewek oparte na wysokiej temperaturze, podgrzanym powietrzu, parze wodnej stosowane zwłaszcza przez miłośników sneakersów, a czasem o zgrozo także przez specjalistyczne zakłady. Zdecydowanie nie polecam tych metod, po pierwsze mogą powodować uszkodzenia cholewki, po drugie efekt i tak jest krótkotrwały, po jakimś czasie zagięcia się pojawiają ponownie, a jak już pisałem jest to efekt naturalny i oczekiwany.
Skoro zagięcia muszą być to, po co używać prawideł?
Powodów jest wiele. Pierwszy to po to, by naturalne zagięcia nie przekształciły się w patologiczne deformacje cholewki i mechaniczne uszkodzenia skóry. Podczas produkcji, kształt buta determinuje kopyto, na które skóra jest naciągana. Podczas eksploatacji but wypełniony jest stopą. Kiedy chodzimy w butach, nasze stopy pocą się, a ta wilgoć wchłaniana jest przez skórzane elementy buta. Skóra mięknie i przyjmuje z czasem kształty wymuszone naszym chodem. Po zdjęciu obuwia, schnie ono w takim stanie jak je zostawimy, zatem może utrwalić te zagięcia i wypaczenia, co wpłynie na pogorszenie wyglądu butów. Kiedy nie jest używany, zdecydowanie najlepiej wypocznie na prawidle, które utrzyma jego naturalny kształt i zadba o odpowiednie odparowanie wilgoci. Mokra od potu lub/i wody deszczowej cholewka pozostawiona bez wypełnienia potrafi bardzo szybko stracić swoje walory estetyczne, a w skrajnych przypadkach również użytkowe. Wówczas pomogą nam prawidła, które powinniśmy wkładać do butów zaraz po ich zdjęciu z nóg. To wypełnienie ma tu dwie podstawowe role do spełnienia. Po pierwsze napina skórę cholewki, dzięki czemu but schnie przyjmując oryginalny kształt. Po wyschnięciu zachowa go nawet, jeśli wyjmiemy wypełnienie. Po drugie prawidła wchłaniają wilgoć i przykre zapachy, dzięki czemu buty schną szybciej.
Cały czas jeszcze wiele osób myli kopyto z prawidłami. Wyjaśniam zatem, że oba przedmioty dyskusji są do siebie podobne, ale zastosowanie znajdują na zupełnie różnych etapach „życia” buta. Kopyto jest przestrzennym modelem stopy i wykorzystywane jest na etapie produkcji. To od kształtu kopyta zależy ostateczny kształt całego buta. Jeżeli chcemy wyprodukować buty robocze, zazwyczaj używamy kopyt masywnych i obłych. Jeżeli chcemy wyprodukować damskie, subtelne szpilki używamy kopyt smukłych i dynamicznych. Prawidło jest również przestrzennym modelem stopy, ale zastosowanie znajduje na etapie przechowywania obuwia, a jego głównym zadaniem jest utrzymanie oryginalnego kształtu cholewki. Najczęściej produkuje się prawidła uniwersalne, pasujące do wielu modeli butów, ale zdarzają się luksusowe marki czy obuwnicze pracownie, które lokują w ofercie prawidła stworzone na bazie konkretnych kopyt. Takie prawidła idealnie pasują do konkretnych modeli, ale jest to już niestety sprawa dość kosztowna. Niewiele marek sobie na to pozwala. Powiedzmy też sobie szczerze nie ma takiej potrzeby. Dobrej jakości, regulowane prawidła cedrowe w zupełności wystarczą.
Podstawową i najważniejszą funkcją prawideł, jak już wspominałem jest utrzymanie oryginalnego kształtu obuwia. Bez dobrych prawideł nie jest to łatwe zadanie. Dlatego dość istotne jest w miarę dobre dopasowanie i możliwość regulacji. Ponadto prawidła, na które naciągnięta jest skóra, ułatwiają zabiegi pielęgnacyjne na powierzchni cholewki za pomocą pasty, kremu i wosków. Ułatwiają również odprowadzanie wilgoci z buta. Zdecydowanie najlepszymi są prawidła cedrowe, pięknie pachną wypełniając przyjemnym aromatem wnętrze obuwia. Dobrej jakości prawidła utrzymują aromat przez wiele sezonów. Prawidła cedrowe mają właściwości higroskopijne i absorbują wilgoć znajdującą się w butach. No i ostatecznie prawidła pełnią funkcję estetyczną. Eleganckie buty w dobrej jakości prawidłach prezentują się pięknie.
Dobrej jakości prawidła mają możliwość regulacji, która bardzo ułatwia optymalne ich dopasowanie do poszczególnych butów. Dzięki mechanizmowi, sprężynom i śrubom oraz dzielonemu noskowi regulować można zarówno długość, jak i szerokość. Drewniane trzyczęściowe prawidła regulują się na długość oraz szerokość i potrafią być naprawdę niesamowite zarówno pod względem kształtów, jak i kolorów. Pełna pięta w drewnianych prawidłach jest właściwie obowiązkowym elementem dobrej jakości prawidła. Nieco za duże rozmiarowo plastikowe i drewniane prawidła sprężynowe zakończone małą kulką mogą deformować tylną część cholewki.
Nie należy za mocno przywiązywać się do rozmiarów prawideł. Z tym bywa dość różnie. Rozmiar Twoich butów nie zawsze będzie równy z rozmiarem prawideł. Dość często do butów danej marki pasują prawidła o rozmiar mniejsze. Nie należy wciskać prawideł do butów na siłę. Dobrą techniką jest wsuwanie prawideł do butów ustawiając je pod kątem 40-45 stopni i prostując stopniowo podczas lokowania ich wewnątrz. Jeżeli mimo wszystko czujesz, że trzeba w ten proces włożyć konkretną siłę, lepiej wymienić prawidła na rozmiar mniejsze. Idealnie jest przy kupowaniu prawideł mieć ze sobą buty, do których kupujemy prawidła. Polecam tu sklep KlasyczneButy.pl gdzie obsługa dobiera pełne prawidła cedrowe bezpośrednio do obuwia od razu prawidłowo regulując. Prawidła kupowane razem z butami sprzedawane są tam w promocji za 80 złotych.
Oprócz prawideł cedrowych istnieją jeszcze plastikowe, prawidła podróżne. Nie mają one zalet cedru czyli higroskopijności i pięknego zapach, mają natomiast jedną zaletę – są lekkie. Cecha ta jest nieoceniona gdy wybieramy się w podróż i każdy kilogram ma znaczenie.
Bywa różnie, ale często prawidła i kosmetyki dla miłośnika butów są niemal tak istotne jak same buty! To po prostu element pewnej całości, rytuału związanego z pasją oraz zainteresowaniami. Pielęgnacja butów dla ich właścicieli rzadko jest przykrym obowiązkiem. To częściej przyjemność, często relaks i odprężenie bywa wręcz rodzajem hobby. Ci, dla których buty to coś więcej niż konieczność byliby zachwyceni, gdyby na urodziny lub od Świętego Mikołaja dostawali zawsze nową parę butów. Jest to jednak dość problematyczne ze względu na dopasowanie obuwia. Prawidła do butów natomiast to prezent idealny. Piękna para prawideł potrafi czasem uradować miłośnika butów bardziej niż same buty. Ceny prawideł mogą wydawać się całkiem spore (niektóre kosztują w granicach 200 złotych) należy jednak traktować ten zakup jako inwestycję na lata. Tradycyjnie polecam sklep KlasyczneButy.pl gdzie można zakupić zarówno cedrowe, trzyczęściowe prawidła jak i dwuczęściowe podróżne w bardzo atrakcyjnych cenach.
Paweł
